بازرسی بر مبنای ریسک (Risk Based Inspection) جهت پاسخ به نیاز صنایع نفت، گاز و پتروشیمی جهت مدیریت ریسک و اولویت بندی تجهیزات بر اساس میزان ریسک ایجاد شده است. بازرسی بر مبنای ریسک یک روش نوین در مدیریت بازرسی بوده و از ارزیابی ریسک به منظور برنامه ریزی، توجیه و تفسیر نتایج حاصل از بازرسی، آزمایش و پایش استفاده می نماید. در این روش برخلاف روش های سنتی بازرسی، فاصله زمانی ثابتی تعریف نمی گردد بلکه برای هر دستگاه، فاصله زمانی و روش بازرسی مشخصی تعیین می شود. با استفاده از بازرسی بر مبنای ریسک، ضمن اجتناب از بازرسی های مکرر، می توان امکانات و توانمندی های بازرسی را بر روی دستگاه هایی با ریسک بالاتر متمرکز نمود. این روش سازگار با اهداف و قوانین تعریف شده از طرف مراجع مختلف بوده و همچنین یک سیستم برای اولویت بندی و تمرکز بازرسی بر روی تجهیزاتی است که بیشترین اثر را بر روی ایمنی و اطمینان پذیری یک مجتمع نفت، گاز و پتروشیمی دارد. بازرسی بر مبنای ریسک در مفهوم مدیریت یکپارچه به عنوان یک ابزار کلیدی در بهبود ایمنی صنعتی، بازدهی و رقابت پذیری به کار می رود.
پس از تعیین میزان ریسک هر کدام از تجهیزات برنامه بازرسی که شامل فواصل بازرسی، محدوده بازرسی و روش بازرسی می باشد تعیین می گردد. عموماً فواصل بازرسی بر اساس میزان ریسک، محدوده بازرسی بر اساس پیامد وقوع خرابی و روش بازرسی (تکنیک های NDT مورد استفاده جهت شناسائی عیوب) بر اساس احتمال وقوع خرابی تعیین می گردد.
یکی از مهمترین اهداف ارزیابی ریسک، تلاش در جهت کاهش آسیب های مکانیکی، هزینه و اتلاف مواد می باشد.
به طور خلاصه مهمترین مزایای استقرار بازرسی بر مبنای ریسک به شرح ذیل می باشد:
